Eindelijk naar het vwo!

Groep 8 was een spannend jaar: het laatste jaar op de basisschool, op kamp gaan, de eindmusical én… het advies voor de middelbare school van de leerkracht. Veel hoogbegaafde kinderen willen heel graag naar het hoogst haalbare: vwo of gymnasium. Hoe groot is dan de vreugde als ze dit advies ook krijgen!
Nu zitten ze dan in de brugklas, op het vwo. Ze verwachtten hier veel uitdaging te krijgen, les te krijgen op een manier die eindelijk passend voor hen is én, misschien nog wel het belangrijkste, kinderen bij wie ze zich op hun gemak voelen, kinderen die hetzelfde denken en voelen als zij. Hoe groot is dan de teleurstelling als ze eenmaal in een vwo-brugklas zit en dit allemaal niet zo blijkt te zijn…

IQ en schoolniveaus

Hoogbegaafde kinderen hebben een IQ van minimaal 130. Voor het vwo is de ‘eis’ veelal een IQ van minimaal 114, voor havo is dit 105. Stel: je kind heeft een IQ van 140. In een vwo-brugklas kun je kinderen verwachten met een minimaal IQ van 114. Het verschil tussen dit kind en jouw kind is dan 26 IQ-punten. Dat is hetzelfde verschil als tussen het kind met een IQ van 114 (vwo-niveau) en een kind met een IQ van 88, dat eigenlijk het niveau ‘behorend bij’ BBL is. Dit betekent een verschil van 4 schoolniveaus. Helaas is er geen onderwijsvorm hoger dan vwo/gymnasium in Nederland, terwijl dit een groot IQ-gebied bestrijkt. *

Uitdaging

Een van de problemen is de uitdaging. Op het vwo ervaren deze kinderen weldegelijk uitdaging: de leerstof is nu eenmaal moeilijker dan op de basisschool en vaak wordt deze moeilijkere leerstof in kortere tijd aangeboden. Als het kind leergierig is en in iedere uitdaging een kans ziet iets te leren, gaat het veelal wel goed, totdat ook deze uitdaging weg is. Helaas is de leergierigheid bij hoogbegaafde kinderen vaak al op de basisschool lamgeslagen en zien ze geen uitdagingen meer, wel onmogelijkheden. Ze hebben nooit geleerd dat ze door extra te oefenen, door door te zetten, moeilijke leerstof wel kunnen leren. Ze kunnen het of ze kunnen het niet. Als er dan wél een uitdaging geboden wordt, raken ze vaak in paniek.

Ontwikkelingsgelijken

Een ander probleem is het ontbreken van ontwikkelingsgelijken. Ongeveer 2,5% van de bevolking is hoogbegaafd. Dit betekent dat in een klas van 30 ongeveer 0,75 kind hoogbegaafd is. Doordat tegenwoordig meer kennis is over hoogbegaafdheid op scholen, zullen relatief meer kinderen op het vwo terechtkomen, wat kan betekenen dat er misschien nog 2 of 3 kinderen in de vwo-klas HB zijn. Dan moet het maar net klikken met deze kinderen…

Pesten

Helaas wordt ook in de vwo-brugklassen veel gepest, buitengesloten en geroddeld – veelal heel subtiel zodat de docenten het niet doorhebben. En ook hier zijn hoogbegaafden daarvan vaak de dupe. Zij zijn anders, denken anders, hebben andere interesses, gaan graag hun eigen gang en conformeren zich dus niet aan ‘de groep’. Ergo: aanleiding tot pestgedrag en uitsluiting. Hoe groot is dan deceptie, als ze verwacht hadden in deze klas nu juist wél vrienden te kunnen maken?

Effect op leerprestaties

Dit buiten de groep vallen heeft ook zeker invloed op de leerprestaties van hoogbegaafde brugklassers. De onzekerheid die ze al ervaren, wordt zo alleen maar groter en groter, wat weer kan leiden tot bijvoorbeeld faalangst, waardoor ze slechte cijfers halen. Zo geraken ze in een vicieuze cirkel, waar het moeilijk uit te komen is.

Hulp

Wat helpt voor deze kinderen is ten eerste inzicht in hun (on)mogelijkheden. Wat maakt hen anders, hoe komt het dat je ook hier weinig aansluiting ervaart? Ook helpt het om te werken aan hun mindset. Ze hebben op leergebied vaak een fixed mindset (‘Ik kan het niet hoor!’). Ze laten inzien wát leren nu precies is, wat hun sterke punten zijn en hoe ze die kunnen inzetten, helpt hen om tot een growth mindset te komen (‘Ik kan het NOG niet’). Ten slotte is contact met andere hoogbegaafde jongeren erg belangrijk.

Ik bied individuele trajecten voor het creëren van zelfinzicht en voor het veranderen van de mindset, zoals persoonlijke coaching. Ook bied ik groepstrajecten, zoals een brugklastraining. Bij voldoende animo kan ik deze brugklastraining in november en december al aanbieden! Meer informatie? https://hbcoachinguitgeest.nl/coaching-voor-tieners/

Heeft uw kind vooral behoefte aan het ontmoeten van andere hoogbegaafde jongeren, vul dan het formulier op mijn homepage: https://hbcoachinguitgeest.nl/

Aanvullingen 25-8-2022:

Ontmoetingen met hoogbegaafde jongeren organiseer ik helaas niet meer vanwege te weinig animo.

* De cijfers zoals gesteld in deze blog klopten niet volledig – vandaag heb ik deze aangepast. Deze bron heb ik hiervoor gebruikt:

Bron: https://detestpsycholoog.nl/onderwijsniveau/[/caption]

Dit schema lijkt accurater te zijn. Hieruit komt ook duidelijk naar voren dat er een ruime marge is in IQ’s per schoolniveau. De scholieren die ik begeleid, die veelal een HB-onderzoeksuitslag hebben, doen vwo, havo, mavo en vmbo-kader. Heel wisselend dus, afhankelijk van het kind en diens behoeften.

De inhoud van dit blog draait hier verder niet direct om (want ik wilde vertellen over het belang van peers), maar ik wil wel graag de juiste informatie verschaffen.