De Volkskrant kopte afgelopen dinsdag het volgende:
“Onderwijsorganisaties: tieners moeten pas in de derde klas een definitief schooladvies krijgen
Moeten kinderen pas in het derde jaar van de middelbare school een definitief schooladvies krijgen voor vmbo, havo en vwo? Daarover willen onderwijsorganisaties in discussie. Vanmiddag presenteren ze in Den Haag een plan om de prestatiedruk onder jongeren te verminderen.
Redactie, 21 januari 2020, 9:24”
Een van de argumenten hiervoor is dat kinderen veel stress ervaren door ‘al’ in groep 8 een schoolkeuze te moeten maken. Is dit voorstel niet een verschuiving van dit probleem? Of een kind nu een keuze moet maken op 12-jarige leeftijd of op 15-jarige leeftijd maakt niet veel uit. Veel kinderen moeten op 14- of 15-jarige leeftijd een vakkenpakket kiezen, wat ook soms veel spanning oplevert. Tevens ervaren veel 12-jarigen meer stress door alle druk die hun opgelegd wordt om maar ‘mee te kunnen komen’ met de massa, dan om een tot een juiste schoolkeuze te komen.
Hoogbegaafde kinderen ervaren op de basisschool veel eerder dan in groep 8 stress, bijvoorbeeld als ze worden geremd in hun cognitieve ontwikkeling omdat er geen passend materiaal voorhanden is of omdat de leerkracht niet ziet dat het kind uitdagend materiaal nodig heeft, of bijvoorbeeld als de kinderen merken dat ze anders zijn dan hun klasgenoten en hierdoor ‘er niet bij horen’. Als dit voorstel, drie jaar langer basisschool-achtig onderwijs, ingevoerd gaat worden, ervaren zij nóg drie jaar langer stress op deze gebieden.
Het huidige onderwijs is vooral gericht op nivellering naar de meerderheid. Zo zijn de uitslagen van de Cito gebaseerd op de afwijking van jouw uitslag ten opzichte van de gemiddelde uitslag van de klassen. Als je lager scoort, dan ‘moet’ je naar het gemiddelde niveau opgetrokken worden. Als je hoger scoort, dan doe je het goed en ‘gaat het dus ook goed’…
Ik ben altijd al een voorstander geweest van grote wijzigingen binnen het onderwijs, maar dan níet in wijzigingen die nivellerend werken, maar juist meer gericht op differentiatie. Er is niets frusterenders voor kinderen dan te merken dat je niet mee kunt komen met de meerderheid, of dit nu is omdat het tempo te hoog of juist te laag ligt. Als kinderen kunnen werken in hun eigen tempo, op hun eigen niveau, zal dit leiden tot meer zelfstandige, zelfverzekerde kinderen. Waarom delen we de klassen nog steeds in op leeftijd? Kunnen we niet beter indelen op niveau én per vak? Als dus een 8-jarige kan rekenen op groep-8-niveau, maar nog spelt op groep 3-niveau, dan heeft het geen zin dit kind leerstof aan te bieden op groep-5-niveau.
Het wordt tijd dat we gaan kijken naar het individu, naar wat góed voor het individuele kind is en waar dit kind gelukkiger van wordt. Het is echt niet zo dat het goed gaat met een kind als de Cito-score hoog is (wat een leerkracht van mijn dochter toch echt eens beweerde, terwijl het helemaal niet goed met haar ging op dat moment), of dat een kind niet hoogbegaafd zou zijn als de Cito een lage score aangeeft. Dit zegt meer iets over het vermogen om te gaan met schoolse taken, maar weinig over het IQ of welbevinden van het kind.
Gelukkig zijn er de laatste jaren op dit gebied ontwikkelingen binnen het onderwijs te zien. Zo is er op steeds meer scholen meer kennis over hoogbegaafdheid en wat dit voor een kind kan betekenen. Ook worden hier en daar voorzieningen geboden om deze kinderen te helpen. Zo was ik donderdag op het Bonhoeffercollege in Castricum, waar sinds twee jaar een VIP-room ruimte biedt aan hoogbegaafde leerlingen van verschillende scholen in de regio, die dreigen uit te vallen. Hier bieden ze een rustig plekje, waar de kinderen aan zichzelf kunnen werken, aan andere vaardigheden dan alleen die van de verschillende vakken. Mooi om te zien dat hier ruimte voor is binnen het curriculum van de scholen en dat kinderen ook de tijd krijgen om aan zichzelf te werken.
Hopelijk vinden meer scholen de ruimte om deze prachtige kinderen tot bloei te laten komen en het potentieel dat zij te bieden hebben ook daadwerkelijk kunnen gaan benutten. En hopelijk worden deze kinderen niet gedwongen om nóg drie jaren extra nivellerend te moeten werken, waardoor de maatschappij dit talent niet kan benutten.
Recente reacties